Rekompensata stanowi swoiste odszkodowanie za utracenie prawa do przejścia na wcześniejszą emeryturę (tzw. pomostową) z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Do kategorii osób, które wykonywały pracę w wymienionych warunkach, należą w wielu przypadkach, także członkowie załogi statku w żegludze międzynarodowej – marynarze. W tym artykule wyjaśnimy jakie przesłanki trzeba spełniać, aby uzyskać prawo do rekompensaty.
Jakie warunki trzeba spełniać aby uzyskać prawo do rekompensaty?
Przesłankami uprawniającymi do rekompensaty są:
1) utrata przez ubezpieczonego możliwości przejścia na emeryturę „wcześniejszą” (pomostową) w związku z wygaśnięciem po dniu 31 grudnia 2008 r. – w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r. – podstawy prawnej przewidującej takie uprawnienie;
2) niespełnienie przez ubezpieczonego warunków uprawniających go do emerytury pomostowej na zasadach wynikających z przepisów o emeryturze pomostowej;
3) legitymowanie się przez ubezpieczonego co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS;
4) nieuzyskanie przez ubezpieczonego prawa do emerytury „wcześniejszej” według zasad przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS (por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 30 maja 2023 r., III AUa 688/22 i in.).
Kogo można uznać za osobę wykonującą pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze?
Wykaz prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze znajduje się aktualnie w złącznikach 1 i 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. tj. z 2024 r. poz. 1696 ze zm.). Wcześniej wykaz ten znajdował się zaś w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (Dz. U. Z 1983 r. nr 8 poz. 43 ze zm.) oraz innych właściwych przepisach. Do pracy w szczególnych warunkach należy więc przede wszystkim: praca na statkach żeglugi morskiej (praca na statkach morskich w żegludze międzynarodowej – pracowników wpisanych na listę członków załogi tych statków).
Warto wskazać, że aby uznać daną pracę za wykonywaną w szczególnych warunkach lub charakterze powinna być ona wykonywana przez, wyżej wskazany, wymagany przez prawo czas w sposób stały i w pełnym wymiarze czasy pracy dla określonego stanowiska.
Tryb ubiegania się przez marynarza o przyznanie prawa do rekompensaty.
Ustalenie rekompensaty następuje wyłącznie na wniosek ubezpieczonego marynarza o emeryturę. Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego i następuje przy rozpatrywaniu wniosku o emeryturę w wieku powszechnym.
Każda sprawa jest inna pod kątem stanu faktycznego i prawnego. W sprawie o prawo do rekompensaty warto więc skorzystać z profesjonalnej pomocy prawnej, w szczególności jeżeli organ rentowy (ZUS) kwestionuje nasze uprawnienie do uzyskania prawo do rekompensaty. Dzięki temu dowiemy się jak i czy możemy skutecznie domagać się od organu rentowego przed Sądem przyznania nam prawa do rekompensaty.
Nasza Kancelaria udziela profesjonalnych porad prawnych w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w tym dotyczących prawa do rekompensaty. Sporządzamy odpowiednie wnioski, odwołania od decyzji, apelacje i inne środki zaskarżenia. Reprezentujemy również osoby zainteresowane przed Sądami Pracy i Ubezpieczeń Społecznych i innymi właściwymi urzędami.
Porad prawnych udzielamy stacjonarnie w siedzibie Kancelarii w Elblągu, telefonicznie lub on-line.
Serdecznie zapraszamy do kontaktu.
Kancelaria ds. ubezpieczeń społecznych.
